Zabawa jest naturalną potrzebą dziecka przedszkolnego. Jest jednak zasadnicza różnica między zabawą, a zabawą swobodną, która w przedszkolach waldorfskich jest podstawą rytmu dnia. Podczas zabawy swobodnej :” (…) dziecko jest same ze sobą, nie podlega żadnemu innemu porządkowi z zewnątrz, żadnemu narzucanemu celowi, żadnemu instruowaniu czy pouczaniu. Jest posłuszne wyłącznie własnemu chceniu. Bawiąc się, stanowi ze sobą jedność, czerpie motywy i treści zabawy z siebie samego. Dlatego swobodna zabawa (…) nie potrzebuje zachęty, a już na pewno nie potrzebuje kierowania” – jak czytamy w „Pedagogika waldorfska dla dzieci od trzech do dziewięciu lat” – wyd. Impuls. W realizacji zabawy swobodnej dziecko wykorzystuje swą naturalną, żywą wolę, a jak każda „żywość” wymaga pielęgnacji i odżywiania. W przedszkolu waldorfskim pielęgnować wolę znaczy: nie zakłócać jej wektora, który wiedzie od wnętrza dziecka ku peryferiom (kończynom). Odżywianie woli natomiast, to już świadoma praca pedagogiczna dorosłego z dziećmi, o którą w przedszkolu pedagog waldorfski bardzo dba.   

Zabawa swobodna jest ” wydechem” w codziennym rytmie dnia, co jest podstawą zdrowego rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Zabawa swobodna ponadto jest nie tylko odkrywczą podróżą po świecie i swoim ciele, dostarczając dużo radości i sił witalnych, ale również stanowi naturalną osłonę dla organizmu fizycznego małego dziecka.

Dodatkowo jest wspaniałą okazją do rozwoju wyobraźni i fantazji. Dlatego w przedszkolach waldorfskich są tylko naturalne materiały do zabawy: kasztany, szyszki, pieńki, kamyki, linki, kijki, drewniane stojaki, wiklinowe koszyczki i wózeczki, wełniane koniki, filcowe skrzaciki, strugane figurki, płachetki,ręcznie szyte lalki waldorfskie, szydełkowane zwierzątka. Są one „otwarte” i proste w swym przeznaczeniu, dzięki czemu dziecięca fantazja wyczarowuje w danym momencie akurat taki przedmiot, który jest niezbędny w tej chwili do twórczej zabawy. Odżywione siły fantazji, mając możliwość szerokiego rozwoju podczas swobodnej zabawy, zamieniają się w latach próżniejszych w zdolność do twórczego, kreatywnego myślenia w szkole i w pracy.

Zabawa swobodna dzieli się na dwa etapy:

3-5 – fantazja i spontanicznie kształtowana zabawa – zabawę w tym wieku pobudzają materiały, które przypadkowo pojawiają sie w zasięgu dziecka. W tym wieku zabawę charakteryzuje wielka zmienność, a stałym motywem są codzienne wydarzenia.

5-7 – tworzenie wyobrażeń i zabawa zaplanowana – po piątym roku życia w zabawie swobodnej przychodzi najpierw wyobrażenie, a potem wysiłek, by spośród dostępnych materiałów wyszukać i zaaprobować te, które odpowiadają powstałemu wyobrażeniu. W tym miejscu zaczyna swoje działanie tak bogato uprzednio rozwinięta fantazja.

Zdrowe dziecko samo z siebie chce być animatorem zabawy. Dlatego do najważniejszych zadań dorosłych należy stworzenie miejsc, które zapewnią dzieciom warunki do twórczej, swobodnej zabawy, zarówno w sali jak i w ogrodzie.